پیامبر اکرم (ص):
طَلَبُ العِلمِ فَریضَةٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ أَلا إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ بُغاةَ العِلمِ؛
طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است. خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.
برای موفقیت در امتحان راه‌های گوناگونی وجود دارد که علاوه بر خوب درس خواندن نکات مهمی را باید رعایت کنید تا که نتیجه دلخواهتان را کسب کنید.
شرایط محیطی و مکان مطالعه شما یکی از موارد مهم برای موفقیت در امتحانات است. باید برای درس خواندن بهترین محیط را انتخاب کنید تا بتوانید با آرامش خیال و تمرکز کافی درس بخوانید.
محیط مطالعه خود را مکانی آرام و به دور از سر و صدای زیاد انتخاب کنید. محیط مطالعه خود را کامل تمیز کنید و وسایل اضافی را از دیدرس خود دور کنید. هرگز به صورت دراز کشیده درس نخوانید زیرا باعث ایجاد احساس خوابالودگی و سستی می‌شود پس بهتر است پشت میز مطالعه کنید.
اینکه ساعت‌های متمادی و بدون وقفه پشت میز مطالعه بنشینید و درس بخوانید لزوما به این معنی نیست که به همان اندازه نتیجه مثبت خواهید گرفت. گرام‌های (نمودار) بررسی مغزی نشان می‌دهد که توان یادگیری ذهن بعد از ۵۰ دقیقه نزولی می‌شود؛ به همین دلیل اگر بعد از هر ۵۰ دقیقه مطالعه، ۱۰ دقیقه استراحت برای خود در نظر بگیرید، عملکرد ذهن خود را برای یادگیری همچنان بالا نگه می‌دارید.
قبل از شروع مطالعه خود، بهتر است نکاتی را برای بالا بردن تمرکز قبل از شروع درس خواندن رعایت کنید.
این شرایط به طور مختصر عبارتند از :
داشتن یک محل مخصوص برای مطالعه
آماده کردن هر آن چیزی را که برای مطالعه نیاز دارید (مانند کتاب، کتاب کمک درسی، ماژیک هایلایتر، دفترچه یادداشت و …)
کنار گذاشتن وسایل الکترونیکی غیرضروری نظیر موبایل، لب‌تاپ، تبلت و تلویزیون؛ چرا که به طور متوسط هر پیامک حداقل ۵ دقیقه ذهن شما را مشغول می‌کند! در ضمن نگاه کردن به صفحه موبایل یا تبلت به خاطر تولید نوری که دارند ۴ برابر هنگام مطالعه ویتامین A مصرف می‌کند و کمبود ویتامینA باعث بی‌حوصلگی و حواس پرتی در شما می‌شود پس قبل از شروع امتحانات ساعات استفاده از این وسایل را کم کنید تا بتوانید در ایام امتحانات آنها را حذف کنید.
قبل از شروع درس خواندن برای خود تعیین کنید که امروز قرار است دقیقا چه دروس و مباحثی را مطالعه کنید.
خب حالا زمان مطالعه است ؛ در ساعات اولیه مطالعه دروس مهم‌تر و سخت‌تر را جای دهید، زیرا در این ساعات انرژی بیشتری دارید و ذهن شما آمادگی و شادابی بیشتری دارد.
واقعیت این است که هیچ زمانی به طور دقیق و انحصاری برای مطالعه وجود ندارد؛ یعنی دقیقاً نمی‌توان مشخص کرد که در چه هنگامی باید مطالعه و در چه موقعی باید از آن پرهیز کرد؛ بلکه هر وقت احساس کردید که می‌توانید مطالعه کنید، درس خواندن را شروع کنید. در این میان، گروهی معتقدند که مطالعه آخر شب، مناسب‌تر است. آنها می‌گویند چون خواننده بعد از مطالعه می‌خوابد، ذهن او فرصت کافی برای پردازش اطلاعات دارد و مطالب خوانده شده بهتر در حافظه وی تثبیت می‌گردد؛ لذا مطالب برای مدت طولانی‌تری در حافظه‌اش باقی می‌ماند. در واقع این گروه معتقدند از آنجا که در هنگام خواب مطلب یا اطلاعات جدید دیگری وارد حافظه نمی‌شود، بنابراین، فرصت کافی برای پردازش اطلاعات وجود دارد.
گروهی که مطالعه در صبح زود را پیشنهاد می‌کنند، عقیده دارند که یادگیری، نیاز به مغز آماده و سرحال و بدون خستگی دارد. این عده معتقدند که با مغز خسته نمی‌توان چیزی را به درستی آموخت. در واقع این افراد، اصل را بر آمادگی مغز میدانند. اینان بر این عقیده هستند که چون در شب مغز استراحت کرده و شخص خستگی ذهنی ندارد، هنگام صبح آمادگی بیشتری برای یادگیری دارد، و آنچه در صبح خوانده شود بهتر در حافظه باقی می‌ماند. به همین دلیل، آنها مطالعه در اوایل صبح را پیشنهاد می‌کنند.
سعی کنید در حین مطالعه خلاصه‌برداری و نکته‌برداری کنید شاید به این فکر کنید این کار زمان زیادی از شما بگیرد و بیهوده باشد، اما این اطمینان را به شما می‌دهیم با یک بار زمان بیشتر گذاشتن و انجام یک خلاصه‌نویسی کامل و کاربردی در مراحل بعد با سرعت بیشتر و در زمان کمتر به مطالعه و مرور می‌پردازید، تمرکز بیشتری خواهید داشت و اصل مطلب را به سرعت درک خواهید کرد. حتما اهمیت خلاصه‌نویسی را جدی بگیرید!
ممکن است تکراری به نظر برسد، اما لازم است تا برنامه به خصوص خود را داشته باشید و طبق آن پیش بروید. برای نوشتن برنامه به این نکته دقت داشته باشید که با توجه به ویژگی‌های شخصیتی خود، در چه وقت از شبانه روز عملکرد بهتری دارید و بیشتر در آن زمان‌ها درس بخوانید.
قرار است درس خواندنتان مفید باشد نه اینکه تنها ساعت مطالعه خود را بالا ببرید! بنابراین برای موثر بودن زمانی که به مطالعه می‌گذرانید، به جای مطالعه چند ساعت پیوسته، در چند بخش نهایتا ۹۰ دقیقه‌ای به مطالعه بپردازید و پس از به انجام رساندن هر بخش از مطالعات خود، با استراحتی کوتاه (حداکثر نیم ساعت) به خود پاداش بدهید.
اهمیت خواب شبانه بین ۶ تا ۸ ساعت را دست کم نگیرید! با یک خواب خوب و کافی شبانه، هنگام مطالعه بی خوابی ندارید و حواستان راحت‌تر جمع خواهد شد و همینطور حافظه‌تان بهبود خواهد یافت.
اگر بدن شما یک ماشین باشد، بدون سوخت می‌تواند فعالیت کند؟ سوخت کافی (به مقدار کافی) به بدن (معده) خود برسانید تا آن هم بتواند انرژی مورد نیاز شما را برای درس خواندن که یک عمل ذهنی است و انرژی زیادی می‌طلبد، به مغزتان برساند.
شاید برایتان اتفاق افتاده باشد که هنگام مطالعه به دلیل گرسنگی، تمرکزتان را از دست داده‌اید. در این مواقع بهتر است وقفه‌ای کوتاه به خود بدهید و یک میان‌وعده سالم میل کنید و دوباره به درس خواندن ادامه دهید. اگر می‌دانید این مسئله مدام تکرار خواهد شد کمی خوراکی مفید کنار خود داشته باشید تا لازم نباشد محل مطالعه خود را ترک کنید.
بدیهی است اما ذکر این نکته مفید به نظر می‌رسد که خوراکی‌ها و میان وعده‌هایی که در این میان میل می‌کنید باید سالم باشد؛ به طوری که مغز بتواند بخش مفیدی از آن را جذب کند.